نیروگاه خورشیدی، ظرفیتی مغفول در کشور آفتاب‌خیز ایران | نصب و راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی پشت‌بامی چقدر هزینه دارد؟
ایران به طور متوسط ۳۰۰ روز از سال از انرژی خورشید بهره‌مند است؛ انرژی که می‌تواند کمک بزرگی به تولید برق با نصب پنل‌های خورشیدی در پشت‌بام خانه‌ها داشته باشد. به گفته مدیر دفتر بازار برق توزیع برق مشهد اگر فقط ۱۰ درصد از منازل مسکونی در شهر‌های بزرگ به ویژه در استان اقدام به احداث نیروگاه خورشیدی کنند، خاموشی‌ها دیگر رخ نخواهد داد.
به گزارش شهرآرانیوز، کمبود و ناترازی برق، پدیده‌ای است که مدت‌هاست گریبان‌گیر کشور شده و امسال با قطعی‌های گسترده برق به ویژه در روز‌های داغ سال، نمود بیشتری پیدا کرده است.
ایران بر خلاف بسیاری از کشور‌ها از جمله کشور‌های اروپایی، کشوری آفتاب‌خیز است که به گفته کارشناسان به طور میانگین از ۳۶۵ روز سال، ۳۰۰ روز آن از نعمت نور خورشید بهره‌مند است. موضوعی که در کشور‌های اروپایی بعضا به ۵۰ درصد این شرایط هم نمی‌رسد.
با علم به پایان‌پذیربودن سوخت‌های فسیلی از‌یک‌سو و آلودگی‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی ازسوی‌دیگر، کشور‌های دنیا سال‌هاست که به دنبال دیگرمنابع تأمین انرژی از جمله انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک هستند.
یکی از این انرژی‌های تجدیدپذیر، بهره‌بردن از نیروگاه‌های خورشیدی است؛ موضوعی که بسیاری از مخاطبان شهرآرانیوز نیز پیگیر چگونگی نصب و راه‌اندازی و استفاده از این نعمت خدادادی هستند.
به همین منظور سراغ محمدرضا هدایتی‌زاده، مدیر دفتر بازار برق توزیع برق مشهد رفتیم و صفر تا صد چکونگی احداث نیروگاه‌های خورشیدی توسط شهروندان، چگونگی بهره‌بردن از برق تولیدشده از این پنل‌ها در زمان قطعی برق و درآمدزایی از آن‌ها را از وی جویا شدیم.
*چرا با وجود ناترازی برق در کشور، به راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی با مشارکت مردم به اندازه کافی پرداخته نشده است؟
متأسفانه به دلایل مختلفی از جمله وابستگی شدید به سوخت‌های فسیلی در تأمین انرژی کشور و ارزان‌بودن قیمت انرژی در ایران با وجود بهره‌مندی کشورمان از موهبت انرژی خورشید، کمتر استفاده کرده‌ایم. این غفلت هم در بخش حاکمیت حوزه انرژی در کشور و هم در بخش فرهنگ‌سازی آن بوده است.
در واقع وقتی مردم زمانی که می‌توانند برق را با قیمت مناسب و ارزان در مقایسه با قیمت تمام‌شده آن خریداری کنند و برق نیز بدون هیچ مشکلی در اختیارشان باشد، خواه‌ناخواه به سراغ گزینه‌های بعدی نمی‌روند؛ مگر اینکه فردی دوراندیش باشد و شرایط انرژی سال‌های آتی یا شرایطی را که امروز با آن مواجه هستیم، در گذشته پیش‌بینی کرده و برای تأمین انرژی چاره‌ای اندیشیده باشد. با این حال وزارت نیرو از حدود ۱۰، ۱۲ سال پیش نصب نیروگاه‌های خورشیدی خانگی را آغاز کرده است.
*لطفا درباره نیروگاه‌های خورشیدی که مردم امکان نصب و راه‌اندازی آن را دارند، بیشتر توضیح دهید.
عموما دو نوع نیروگاه خورشیدی با عناوین نیروگاه‌های آنگرید (متصل به شبکه) و نیروگاه‌های هیبریدی در بخش نیروگاه‌های خانگی تغریف می‌شود. نیروگاه‌های آنگرید علاوه بر اینکه به تأمین برق شبکه کمک می‌کنند، برای افراد نیز به صورت ماهیانه جنبه درآمدزایی دارد که این درآمدزایی معمولا به صورت سالیانه متناسب با افزایش قیمت دلار و تورم حاکم بر جامعه، به میزان نزدیک به ۲۵ تا ۳۰ درصد رشد می‌کند و دوره بازگشت سرمایه این نیروگاه‌ها نیز نزدیک به ۴ سال است. این توضیح لازم است که این نیروگاه‌ها برای سرمایه‌گذار فقط جنبه درآمدزایی دارد و در زمان قطع برق امکان برق‌رسانی به منازل را ندارند.
نیروگاه‌های هیبریدی نیز به این صورت است که برق تولیدشده توسط آن در زمانی که برق شبکه وصل باشد، تولید خود را به شبکه تزریق کرده و درآمد حاصل از فروش آن به حساب شهروندانی که این نیروگاه را در پشت‌بام منازلشان احداث کرده‌اند، واریز می‌شود. از طرفی در زمان قطع برق، این نیروگاه‌ها با توجه به میزان ظرفیت نصب‌شده خود می‌توانند بخشی از نیاز‌های ضروری منازل این افراد را تأمین کنند.
*نصب و راه‌اندازی هر یک از این نیروگاه‌ها برای مردم چقدر هزینه‌بر است؟
نیروگاه‌های آنگرید یا متصل به شبکه همان‌طورکه از نامشان برمی‌آید، فقط در زمان وصل برق شبکه سراسری امکان تولید داشته و برق خود را به شبکه برق تزریق می‌کنند و در مقایسه با نیروگاه‌های هیبریدی از قیمت مناسب‌تری برخوردار هستند.
در نیروگاه‌های هیبریدی به دلیل استفاده از اینورتر متفاوت با نیروگاه‌های آنگرید و استفاده از باتری در این نیروگاه‌ها این امکان وجود دارد که در زمان قطع برق شبکه سراسری بتوانند قسمتی از نیاز‌های ضروری واحد مسکونی را تأمین کرده و لذا قیمتی بالاتر از نیروگاه‌های آنگرید را به خود اختصاص می‌دهند و اگر هزینه احداث نیروگاه آنگرید ۵ کیلووات را در حدود ۱۸۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان در نظر بگیریم هزینه احداث نیروگاه‌های هیبریدی ۵ کیلووات حداقل ۳۰۰ میلیون تومان خواهد بود.
برای هر یک کیلووات نیروگاه خورشیدی به طور متوسط فضایی به میزان ۱۰ مترمربع مورد نیاز بوده که این عدد برای یک نیروگاه ۵ کیلووات به حداقل ۵۰ متر فضا بر روی پشت‌بام منازل می‌رسد.
باید توجه داشت که هیچ مانعی نباید فضای مورد نظر را تحت‌الشعاع قرار دهد و اصطلاحا نباید بر روی پنل‌ها سایه بیفتد. ایجاد سایه روی پنل‌ها تولید آن را متوقف می‌کند؛ بنابراین برای منازل ویلایی باید دقت شود که اطراف آن ساختمان‌های مرتفع یا درختان با ارتفاع بلند قرار نداشته باشند که مانع تابش مستقیم نور خورشید باشند.
*شهروندان برای احداث نیروگاه خورشیدی، چه مراحلی را باید طی کنند؟
شهروندان می‌توانند با مراجعه به سایت مهرسان نسبت به ثبت‌نام اقدام کنند و با طی فرایند سامانه مذکور بدون مراجعه حضوری به شرکت برق، تمامی مراحل ثبت‌نام را به انجام برسانند و با انتخاب پیمانکار مدنظر خود از لیست پیمانکاران موردتأیید که در سایت شرکت توزیع دردسترس است، نسبت به اجرای نیروگاه خود اقدام کنند. همچنین می‌توانند با برقراری تماس تلفنی با هر یک از این شرکت‌ها از مشاوره رایگان آن‌ها در این خصوص بهره‌مند شوند.
پیمانکاران ما با حضور در محل می‌توانند فضای مورد نیاز برای احداث نیروگاه خورشیدی را بررسی کنند و در صورت مناسب‌بودن فضا، اقدامات بعدی مورد نیاز را انجام دهند.
*با توجه به هزینه بالای راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی برای اغلب مردم، آیا در یک ساختمان، امکان مشارکت خانوار‌های ساکن برای نصب نیروگاه وجود دارد یا هر نیروگاه صرفا پاسخگوی نیاز یک خانوار است؟
طبق مبحث ۱۹ قانون ملی مقررات ساختمان که از اواخر پاییز امسال لازم‌الاجرا خواهد شد، دریافت مجوز ساخت واحد‌های مسکونی نیازمند احداث نیروگاه خورشیدی متناسب با مساحت زیربنای آن است. به این ترتیب که در سال اول ابلاغ این الزام، می‌بایست به ازای هر مترمربع از مساحت کل ساختمان ۶ وات، در سال دوم ۸ وات و در سال سوم ۱۰ وات انرژی تجدیدپذیر تولید کنند.
اما در مورد ساختمان‌های موجود، افراد می‌توانند در صورت موافقت همسایگان خود، هم به صورت فردی نیروگاه خورشیدی را در پشت‌بام ساختمان احداث کرده و هم می‌توانند به صورت مشارکتی با سایر ساکنان ساختمان اقدام به احداث نیروگاه کنند.
شهروندان در صورت احداث نیروگاه مشارکتی هیبریدی می‌توانند علاوه بر تزریق برق به شبکه و تقسیم درآمد حاصل از آن بین خودشان، در زمان قطع برق نیز نیاز‌های ضروری مجموعه مسکونی از جمله آیفون، درب برقی، روشنایی راه پله و به‌عبارتی مصارف ضروری خود را در بخش عمومی ساختمان تأمین کنند.
*با این توضیحات در فصل گرما، با این برق نمی‌توانند از وسایل سرمایشی خود استفاده کنند؟
در صورت احداث نیروگاه خورشیدی هیبریدی می‌توانند در زمان قطع برق متناسب با سرمایه‌گذاری که انجام می‌دهند، نسبت به تأمین برق مصارف مدنظر خود اقدام کنند.
*آیا خانوار‌ها می‌توانند با احداث این نیروگاه‌ها و بهره‌بردن از برق آن به طور کامل از برق تأمین‌شده توسط دولت، بی‌نیاز شوند؟
خیر، از آنجا که این نیروگاه‌ها تنها در طول روز امکان تولید برق را دارا هستند و در صورت استفاده از نیروگاه هیبریدی در ساعات شب برای بازه‌های زمانی که با قطع برق مواجه می‌شوند متناسب با ظرفیت باتری تأمین‌شده می‌توانند از برق ذخیره‌شده استفاده کنند، از نظر اقتصادی برای تأمین کل انرژی مورد نیاز مشترکین خانگی در طول شبانه‌روز فاقد توجیه اقتصادی بوده و بهتر است در زمانی که برق شهر متصل است از برق شهر که از قیمت مناسبی برخوردار است استفاده کنند و برق تولیدی خود را با چند برابر قیمت برق خریداری‌شده به فروش برسانند.
*آیا امکان انتقال نیروگاه خورشیدی در صورت جابجایی و تعویض منازل نیز وجود دارد؟
بله این امکان وجود دارد، اما منطقا این کار خیلی توجیه ندارد. بالاخره وجود نیروگاه خورشیدی، مثل سایر ویژگی‌ها مانند داشتن آسانسور و پارکینگ به عنوان یک آپشن در ساختمان می‌تواند بشمار آید.
البته این موضوع بیشتر مستلزم آنست که ضرورت نصب پنل‌های خورشیدی مانند نصب آسانسور و دیگر ویژگی‌های ساختمان، در بین مردم جا بیفتد.
اگر معتمدین و متمولین شهر، در یک منطقه مسکونی از شهر یا استان نسبت به نصب نیروگاه‌های خورشیدی اقدام کنند و مردم به عینه مزایای احداث این نیروگاه را بویژه در زمان قطع برق احساس کنند، خیلی سریعتر می‌توان نسبت به فرهنگ سازی این موضوع اقدام کرد.
در حال حاضر در یکی از روستا‌های شهرستان نیشابور بالغ بر ۸۰ درصد منازل مسکونی آن اقدام به احداث نیروگاه خورشیدی کرده و بیش از مصرف خود، انرژی را به شبکه تزریق می‌کنند. اگر همین اقدام نیز در شهر‌های بزرگ که آپارتمان‌های بسیاری را شامل می‌شوند صورت گیرد می‌توان امید داشت که از بسیاری از خاموشی‌های کمبود نیرو در سطح شهر‌ها ممانعت بعمل آمده و مردم نیز با چشیدن طعم شیرین نتایج احداث نیروگاه خورشیدی در سطح کشور در گسترش فرهنگ‌سازی آن مشارکت کنند.
*آیا دولت تسهیلاتی را برای ترغیب مردم به نصب و راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی در نظر گرفته است؟
در حال حاضر برای نیروگاه‌های بزرگ‌مقیاس مگاواتی، اعطای تسهیلات در نظر گرفته شده است.
برای اقشار کم‌درآمد زیرپوشش کمیته امداد و بهزیستی نیز برای احداث نیروگاه ۵ کیلوواتی تسهیلاتی معادل ۱۵۰ میلیون تومان اعطا می‌شود و این گروه می‌توانند از محل درآمد حاصل از نیروگاه، ضمن پرداخت اقساط خود، در طول دوره ۲۰ ساله قرارداد خود از درآمد مناسب، مطمئن و مستمری بهره‌مند شوند.
شرایط بسیار مناسب دیگری که برای افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی در نظر گرفته شده اینست که اگر برق تولید شده از افراد غیرتحت پوشش با قیمت کیلووات ساعتی ۳۸۲۰ تومان از طرف دولت خریداری شود، از افراد زیرپوشش با قیمت کیلووات ساعتی ۴۶۰۰ تومان خریداری می‌شود و یک منبع درآمد مطمئن و ارزشمند را برای این قشر جامعه به همراه دارد.
همچنین در کمیته تأمین مالی ستاد توسعه نیروگاه‌های خورشیدی که در استانداری تشکیل شده، مقرر شده تا بانک‌ها از منابع داخلی خود، میزان تسهیلات تخصیصی برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی پشت‌بامی به عموم جامعه را تعیین کنند. پس از تعیین این موضوع، به صورت عمومی اطلاع رسانی خواهد شد.
*احداث چه میزان نیروگاه خورشیدی در استان می‌تواند از وقوع خاموشی‌ها جلوگیری کند؟
در صورتی که حداقل ۱۰ درصد از منازل مسکونی در استان اقدام به احداث نیروگاه خورشیدی کنند، به جرات می‌توان گفت که می‌توان شرایطی را فراهم کرد که از اعمال خاموشی‌های ناشی از کمبود نیرو در بخش خانگی ممانعت بعمل آید.
ضمن اینکه موضوع پدافند غیرعامل در شرایط کنونی کشور نیز بسیار حائز اهمیت است. در شرایط فعلی که مخاطرات بسیاری کشورمان را تهدید می‌کند و ممکن است شرایط تامین انرژی با مشکل مواجه گردد و با قطع گسترده برق مواجه شویم، احداث نیروگاه‌های خورشیدی هیبریدی می‌تواند برق منازل را در این شرایط تامین کند.
*آیا نگهداری از پنل‌های خورشیدی شرایط خاصی دارد و در زمان‌های خاصی نیاز به سرویس‌شدن دارند؟
به جز هزینه اولیه راه‌اندازی نیروگاه که به راحتی تا مدت ۲۰ سال می‌توان از مزایای آن بهره برد، نگهداری از آن‌ها هزینه چندانی ندارد.
همان‌طور که برخی از لوازم منزل مانند کولر‌ها و آسانسور‌ها احتیاج به سرویس‌کردن دارند، پنل‌های خورشیدی نیز این نیاز را دارند. شرکت‌هایی هستند که به صورت ماهانه یا به صورت فصلی با حضور در محل، از نیروگاه‌ها بازدید و آن‌ها را سرویس می‌کنند.
اما به طور عمومی، تنها سرویسی که این نیروگاه لازم دارند، بحث شست‌وشو و نظافت پنل‌هاست که کار دشواری نیست. این پنل‌ها به راحتی با آب تمیز می‌شوند و کاهش آلودگی روی سطح آن‌ها نیز با میزان انرژی تولیدی و درآمدزایی‌شان رابطه مستقیمی دارد.
*ظرفیت نیروگاه خورشیدی در مشهد و استان چقدر است؟
در حال حاضر در استان خراسان رضوی ۱۸ هزار کیلووات نیروگاه خورشیدی خانگی احداث شده است که سهم شهرستان مشهد از آن ۵ هزار کیلووات است.
در واقع در کل استان معادل ۳۶۰۰ نیروگاه ۵ کیلوواتی وجود دارد که یک‌هزار نیروگاه آن در شهرستان مشهد قرار گرفته است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
